Evsel ilaç atıklarının toplanması projesinde genetik algoritmaların kullanılmasına yönelik bir yazılım önerisi

Abstract

Günümüzde satın alındıktan sonra kullanılmayan ve kimi zaman da tehlikeli yollarla doğaya karışan ilaçlar insan sağlığını tehdit etmekte, canlıların biyolojilerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Evsel ilaç atıkları olarak isimlendirilen bu ilaçların uygun yollarla bertaraf edilmesi amacıyla hane halkından toplanması için tersine lojistik ağının kurulması ve etkin şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Ülkemizde bu konuda ilk olarak İzmir'de TEB 3. Bölge İzmir Eczacılık Odası tarafından 2009 yılında "Evsel İlaç Atıklarının Biriktirilmesi ve İmhası Projesi" başlatılmıştır. Bu projede tersine lojistik ağı, atık ilaçların hane halkı tarafından eczanelere bırakılması ile başlamaktadır. Daha sonra eczanelerde biriken bu ilaçlar geçici depoya taşınır. Burada ayrıştırılan ilaç atıkları imha merkezine gönderilmektedir . Bu çalışmada eczanelerde toplanan ilaçların geçici depoya taşınması aşaması ele alınmış, genetik algoritma temeline dayalı bir yazılım geliştirilmiştir . Eczanelerin dolaşılması, en kısa yolun bulunmasını amaçlayan "Gezgin Satıcı Problemi" kapsamında yer almaktadır. Geliştirilen yazılım sayesinde eczanelere ve depolara ait verilerin girilmesi ile mesafelere ve maliyetlere yönelik hesaplamalar yapabilmektedir.

Today pharmaceuticals, unused after purchased and sometimes involved the nature in dangerous ways, threaten human health, and cause unfavorable effects in the biology of living things. For collection from household and disposal of these pharmaceuticals, named household pharmaceutical waste, in appropriate ways, a reversed logistics network must be established and managed actively. in our country, firstly "Household Pharmaceutical Waste Accumulation and Disposal Project" has been launched by Turkish Pharmacists' Association 3th Area, lzmir Chamber of Pharmacy in 2009. in this project, the reversed logistics network starts with leaving pharmaceuticals to pharmacies by household. And then these pharmaceuticals are moved to the temporary warehouses. Extricated pharmaceuticals then send to disposal center. in this study, transportation of pharmaceutica/s collected in temporary storage is discussed, and software, based on genetic algorithms, is developed. Ro.aming pharmacies is within the scope of ''Traveler Salesman Problem" aimed at finding shortest path. Thanks to the software developed, calculations for distance and costs can be done by entering data from pharmacies and warehouses.