SRTM ve Topoğrafik harita verileri kullanılarak Artvin ilindeki yağış havzalarının fiziksel özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Su kaynaklarının kullanımı ve korunmasına yönelik çalışmalarda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve bağlantılı yazılım ve/veya modüllerin uygulanmasının son yıllarda arttığı bir gerçektir. Bu programlar sayesinde yağış havzalarının sınırları, arazi kullanımları, drenaj ağları, eğim ve yükselti gibi bazı fiziksel özellikleri hızlı, detaylı ve güvenilir bir şekilde belirlenebilmektedir. Bu çalışmada da CBS programlarından biri olan ArcGIS 10.3.1 ile entegre halde çalışan ArcHydro modülü kullanılarak Artvin il sınırları içerisinde kalan yağış havzalarının bazı özelliklerinin (sınırlar, drenaj ağı, büyüklük, eğim, vb.) belirlenmesi amaçlanmıştır. Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) oluşturmak için hem “Shuttle Radar Topography Mission (SRTM)” hem de 1/25.000 ölçekli “topoğrafik harita” verilerinden yararlanılmış ve böylece elde edilen sonuçların bu iki farklı altlık arasında karşılaştırılması sağlanmıştır. Genel olarak, SRTM ve topoğrafik harita verilerinin havzaların özelliklerinin belirlenmesinde birbirine oldukça yakın sonuçlar verdiği ortaya konulmuştur. Örneğin, araştırma alanında tespit edilen büyük havza (10-100 km2) sayısı SRTM ve topoğrafik harita verilerine göre sırasıyla 315 ve 312 olarak belirlenmiş, çok büyük havzaların (>100 km2) sayısı ise her iki altlıkta da 30 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, topoğrafik haritalardan elde edilen eğim sınıfları gruplamasında ilin %89.27‘sinin çok dik-sarp arazi sınıfında yer aldığı belirlenirken, STRM verilerine göre ise bu oranın %87.13 gibi oldukça benzer bir sonuç verdiği bulunmuştur.

It is a fact that applying Geographical Information Systems (GIS) and associated software and/or modules on studies regarding use and protection of water resources have been increased in recent years. With such programs, some physical characteristics of watersheds including borders, land use, drainage system, slope and elevation can be determined in a quick, detailed and reliable way. In this research, the aim was to use ArcHydro module -integrated with ArcGIS 10.3.1 one of the programs of GIS- to assess some features (borders, drainage, size, steepness, etc.) of river basins located within Artvin province. In order to create Digital Elevation Model (DEM), data from both “Shuttle Radar Topography Mission (SRTM)” and “topographical map” was used; thus, providing comparison of the results gathered from these two base maps. In general, it was stated that both SRTM and topographic map data resulted in very close findings in determining watershed characteristics. For example, while the number of large watersheds (10-100 km2) counted as 315 and 312 by SRTM and topographic maps, respectively, the number of very large watersheds (> 100 km2) was 30 according to both base maps. Moreover, in grouping of slope classification, as 89.29% of the province was found to be within the verysteep slope class based on the topographic maps, a very similar result of 87.13% was revealed using SRTM data.