Doğu Karadeniz Bölgesinde kükürtdioksit (SO2) dağılımlarının coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla belirlenmesi

Abstract

Hava kirliliği özellikle kentleşmenin yoğun ve plansız olduğu bölgelerde daha fazla görülmektedir. Bu noktalarda yaşanan kirlilik, hava kalitesini azaltmakta ve sonuç olarak çeşitli sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu çalışmada gerek çarpık kentleşme, gerekse topografik nedenlerden dolayı hava kalitesinde azalma görülen Doğu Karadeniz Bölgesindeki kükürtdioksit (SO2) konsantrasyon dağılımları incelenmiştir. Özellikle kış aylarında ısınma amacıyla kullanılan fosil yakıtlar bölgede önemli derecede hava kirliliğine yol açmaktadır. Çalışma alanında hava kirliliğine yol açabilecek önemli kaynaklardan biride Karadeniz sahil yoludur. Yapılan çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan, Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize ve Trabzon illerindeki SO2 kirleticisinin hava kalitesi üzerindeki etkileri ve dağılımları, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla üretilen haritalarla incelenmiştir. Hava kalitesiyle ilgili veriler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na ait ölçüm istasyonlarında ölçülen 2011- 2016 yılları arasındaki saatlik verilerdir. Yapılan çalışma sonucunda, 2011-2016 yılları arasında illere göre ilkbahar ayları SO2 konsantrasyon ortalamaları sıralaması Ordu > Giresun > Trabzon > Gümüşhane > Rize > Bayburt > Artvin, yaz aylarında Trabzon > Giresun > Rize > Ordu > Artvin > Bayburt, sonbahar aylarında Trabzon > Ordu > Gümüşhane > Giresun > Bayburt > Artvin > Rize, kış aylarında ise Ordu > Trabzon > Gümüşhane > Giresun > Bayburt > Artvin > Rize şeklinde olduğu bulunmuştur.

Air pollution occurs more particularly in areas where there are an intense and unplanned urbanization. Because of the pollution, air quality is reduced and the pollution causes the various health problems. In this study, sulphurdioxide (SO2) concentration distributions has been examined in The Eastern Black Sea region where decreasing air quality because of the non-planned urbanization and topographical reasons. Fossil fuels used for heating especially in the winter season lead to air pollution dramatically. The Black Sea Coast could be one of the major sources of the air pollution in the study area. In this study, the effects and distributions of SO2 polluter on air quality is investigated by produced maps with the help of geographical information systems in the area of Eastern Black Sea zone that has Artvin, Bayburt, Giresun, Gumushane, Ordu, Rize, and Trabzon cities.The related data of air quality, measurement stations which are belonging to The Ministry of Environment and Urbanization, have been used to measure hourly data between 2011-2016 years. The outcomes of this study, the means of SO2 concentrations ranking is found in spring seasons, Ordu > Giresun > Trabzon > Gumushane > Rize > Bayburt > Artvin, in summer seasons, Trabzon > Giresun > Rize > Ordu > Artvin > Bayburt, in fall seasons, Trabzon > Ordu > Gumushane > Giresun > Bayburt > Artvin > Rize, in winter seasons, Ordu > Trabzon > Gumushane > Giresun > Bayburt > Artvin > Rize.