Sözlü kültür ortamında derlenen mukaddem ali destanındaki tarihî gerçeklik

Abstract

Sözlü edebiyat ürünlerimiz içerisinde birçok çalışma ve elde edilen sonuçlara göre, Türk dünyasında ortak olan destan anlatma geleneği devam etmektedir. Günümüzde derlenen Mukaddem Ali Destanı bunun en bariz örneğidir. Bu destan Bayat Boyu Türkmenlerinden Bahadırlara ait bir destandır. Coğrafi saha olarak Kuzey Suriye, İstanbul, Bağdat ve Sivas Yaylalarını kapsamaktadır. Sözlü kültürde 300 yıl kadar yaşamış ve 2013 yılında ailenin yaşlı kaynak kişilerinden derlenerek yazıya geçirilmiş bir epik destandır. Destan kahramanını doğumu ile ölümü arasında ele alınan olaylar, Türk destan geleneğine uygun olarak anlatılmıştır. Bu destan, sözlü kültür ortamında oluşum ve gelişim özellikleri, lider tipolojisi, isim verme, kadın tasviri, başkaldırı ve tarihi gerçeklik yönünden incelenmiştir.

According to results of many studies of our oral literature pieces, the tradition of telling epics is –which is common in Turkic countries - still pursued. Epic of Mukaddem Ali –which is an up-to date compilation- is an apparent example of this culture. This epic belongs to Bahadır family in Bayat clan’s Turkmenians. It covers Northern Syria, İstanbul, Baghdad and plateau of Sivas as geographic areas. This epic lived as an oral culture and then it was written down in 2013 with help of elder people who know the source of the epic. The stories that are between the birth and death of the hero of the epic they are told properly according to Turkish epic tradition. This epic is studied in point of it’s nascency and growth in oral culture, it’s leader typology, giving name, describition of woman, the rebellion and historical reality