Afet içerikli haberlerin afetlere karşı toplumsal kapasite geliştirmeye etkisi

Abstract

Afetlere karşı yürütülen hazırlık çalışmalarının en önemli hedeflerinden birisini toplumsal yaşamın devamlılığını sağlamak oluşturmaktadır. Bu hedefe ulaşabilmede ise afetlere karşı bireysel risk azaltma faaliyetlerinin yürütülmesi hayati önem taşımaktadır. Ancak afet riski altındaki bir toplumun geneline ulaşarak bu farkındalığı oluşturmak zaman ve maliyet açısından yüksek değerlerle gerçekleşebilmektedir. Günlük yaşam içerisinde bilgi ihtiyacının karşılanması amacıyla toplumun genelinde yaygın olarak kullanılan özellikle gazete ve televizyon gibi kitle iletişim araçları bu yüksek maliyetleri azaltabilecek önemli avantajlar sunmaktadır. Bu çalışma kapsamında kitle iletişim araçlarının sağladığı bu avantajların afetlere yönelik toplumsal kapasite geliştirme bağlamında ne kadar etkin kullanıldığı incelenmiştir. Bu bağlamda, Türkiye genelinde en çok okunan ilk üç gazete ve en yüksek izlenme oranına sahip ilk üç ana haber programının 21 Temmuz 2017 tarihli Bodrum Depremi özelinde yayımladıkları haberlerin içerik analizleri çerçeveleme kuramı kullanılarak incelenmekte ve afetlere karşı toplumsal kapasite geliştirmeye etkileri sorgulanmaktadır. Çalışmada kitle iletişim araçlarının afetlerle ilgili içeriklerde haberi büyük ilgi çeken (sansasyonel) boyutuyla ele aldığı, bireysel hazırlığa yönelik bir farkındalık oluşturmada kitle iletişim araçlarının sunduğu avantajlardan yeteri kadar yararlanılmadığı sonuçlarına ulaşılmaktadır.

Providing that, the continuum of social life is one of the most important aims of the preparedness against disasters, carrying individual risk reduction activities against disasters is vital for achieving this goal. However, increasing the awareness of a society under disaster risk can be realized with high costs and time. Mass media tools, especially newspapers and television which are widely used in daily life for accessing the information needed, are offering an advantage in order to decrease these high costs and are much faster. Within the scope of this study, the effectiveness of these mass media tools in the context of social capacity building on disasters has been examined. For this purpose, the contents of the Bodrum Earthquake’s (occurred on July 27th , 2017) news which were published in the first three most widely read newspapers in Turkey, and were broadcasted on the first three rated news programs, were analyzed by framing theory. After these analyses, the effects on the social capacity building against disaster are being questioned. As a result of the study, it has been revealed that the disaster news are generally being addressed with sensational perspective, and the advantages being offered by the mass media tools are not effectively utilized for creating awareness on individual preparedness activities.