Varka ve Gülşâh" mesnevisi'nin "Leylâ vü Mecnûn" mesnevisi ve "Aslı ile Kerem" hikâyesiyle karşılaştırılması

Abstract

Yusuf-ı Meddâh’ın yazmış olduğu Varka ve Gülşâh mesnevîsi ile Fuzûlî’nin yazmış olduğu Leylâ vü Mecnûn mesnevîlerinin ikisi de Arap Edebiyatı kaynaklı olup aralarında azımsanmayacak benzerlikler bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Kerem ile Aslı Hikâyesi bir halk hikâyesi olmasına rağmen biçim bakımından değilse bile kahramanlar ve kahramanların başından geçen olaylar bakımından bahsi geçen eserlerle birtakım ortak nitelikler taşır. Bu çalışmada söz konusu iki mesnevî ve halk hikâyesi ayrıntılı olarak incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışma üç bölüm halinde ele alınmıştır. Birinci bölümde eserlerin yazıldığı nazım ve nesir türlerinden bahsedilmiş ve eserlerle ilgili Türk Edebiyatında yapılmış araştırmalara değinilmiştir. İkinci bölümde yazarların hayatları ve ele alınan eserlerin özetleri verilmiştir. Üçüncü bölümde eserlerin karşılaştırması maddeler halinde ele alınıp devamında benzerlik ve farklılıklara değinilmiştir. Kerem ile Aslı Hikâyesinin mesnevîlere benzerliği kısıtlı olduğundan bu hikâye için her maddeye başlık açılmayıp karşılaştırmaya değer bulunan maddelere başlık açılmıştır. Bu bölümün sonunda ise çalışmadan elde edilen sonuçlar “Sonuç” başlığı altında belirtilmiştir.

The Varka and Gülşâh masnavi written by Yusuf-ı Meddâh and the Leylâ vü Mecnûn masnavi written by Fuzûlî are both from Arabic literature and there are similarities between them that are not underestimated. In addition, although Kerem and Aslı Story is a folk tale, it has some common qualities with the works mentioned in terms of the characters and the events that happen to them. In this study, the two masnavi and folk stories in question are studied and compared in detail. The study consists of three parts. In first part, the kinds of verse and prose in which the works were written are mentioned and the studies in Turkish literature related to these works are examined. In the second part, the lives of the authors and the summaries of the works discussed are given. In the third chapter, the comprasions of the works are specified and the similarities and differences are discussed. Since the similarity of Kerem and Aslı story to mesnevi was limited, not every title given for each substance for this story but the substances that are worth to be compared are given with titles. At the end of this part, the results obtained from the study are stated under the heading “Results”.