Şavşat yöresi Doğu Karadeniz göknarı meşcereleri için gövde çapı ve gövde hacim modellerinin karışık etkili modelleme tekniği ile geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışmada; Artvin Şavşat Yöresine yayılış gösteren saf Doğu Karadeniz Göknarı (Abies nordmanniana (Steven) Spach. subsp. nordmanniana) meşcereleri doğrusal olmayan karışık etkili modelleme teknikleri kullanılarak uyumlu gövde çapı ve gövde hacim modelleri,ayrıca pratik olarak kullanılabilmeleri maksadıyla da ek olarak tek ve çift girişli ağaç hacim modelleri geliştirilmiştir. Bu amaçla 240 adet Doğu Karadeniz Göknarına ilişkin ölçüm verileri kullanılmıştır. Ölçüm verileri düzenlendikten sonra 7 farklı gövde çapı modeli denenmiş ve en başarılı olarak belirlenen Jiang ve ark. tarafından geliştirilen gövde çapı modeli denkleminin düzeltilmiş belirtme katsayısı (R_(adj.)^2) 0.981, tahminin standart hata (SEE) değeri 1.526, ortalama hata (E ̅) değeri 0.233 cm ve ortalama mutlak hatası ise (|E ̅ |) 0.996 cm olarak elde edilmiştir. AIC, BIC ve -2LnL hata ölçütleri dikkate alınarak, Jiang ve ark., denkleminin, b3 sabit etkili parametresinin tesadüfi etkili parametre ile genişletilmesi gerektiği görülmüştür. Tek parametresi tesadüfi etkili 12 kalibrasyon seçeneği için farklı ekstra çap değerleri kullanılarak kalibrasyon sonuçları da araştırılmıştır. Burada da en iyi tahmin sonucu dipten üç adet çap ölçümüne ilişkin kalibrasyon seçeneği ile elde edilmiştir. Son olarak geliştirilen tek ve çift girişli ağaç hacim denklemlerinde ise belirtme katsayıları 0.977 ile 0.993 ve tahminin standart hata değerleri de 0.171 ile 0.07 olarak bulunmuştur. Yapılan istatistiksel testler sonucunda, çalışma kapsamında üretilen modellerin Şavşat Yöresindeki Doğu Karadeniz Göknar meşcerelerine uygun olduğu ve güvenle kullanılabileceği tespit edilmiştir.

In this study, segmented polynomial taper and stem volume equations have been developed by using non-linear mixed-effect modeling techniques in pure Caucasian Fir stands that spread to Artvin Şavşat region. Besides that single and double entry tree volume equations were developed for practical use in the same region. For this purpose, the measurement data of 240 felled Caucasian Fir sample trees were used. 7 different compatible taper equations tested after regulation of data. The Jiang et al.'s stem profile model produced the best prediction results. The adjusted coefficient of determination (R_(adj.)^2) 0.981, Standart Error of Estimate (SEE) 1.526, Bias (E ̅) 0.233 cm and Mean Absolute Error (|E̅|) 0,996 cm of the model were found for Caucasian fir trees. Considering the AIC, BIC and -2LnL error criteria, it was seen that the constant effect parameter b3 of the equation of Jiang et al. Calibration results have been investigated using different extra diameter values for single-parameter randomized 12 calibration options. The best estimation result among the options was obtained from the calibration option for three diameter measurements at the bottom. At the last stage, the coefficients of the single and double entry tree volume equations were found to be 0.977 and 0.993, and the standard error values of the estimation were 0.171 and 0.07. As a result of the statistical tests, it has been determined that the models produced within the scope of the study are suitable for the Caucasian fir stands in Şavşat and can be used with confidence.