Spektral açı haritalama tekniği ile Aşağı Seyhan ovası Tarsus - Karataş arasının arazi değişiminin belirlenmesi

Abstract

Yaşam alanlarını oluşturan kara parçalarının bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımı nedeni ile ortaya çıkan olumsuzlukların, doğada neden olduğu tahribatı engellemeye yönelik doğayı ve doğal kaynakları koruma düşüncesi arazi kullanım planlamalarının önemini artırmaktadır. Bu çalışmada, Çukurova’nın güney kesiminde ekolojik olarak öneme sahip olan doğal koruma alanlarından biri olan Akyatan yaban hayatı geliştirme sahasını da içeren ve Ramsar koruma alanlarının da yer aldığı, bir kısmı ile Seyhan ovası içerisinde bulunan Tarsus (Mersin) ile Karataş (Adana) arasındaki bölgede, 1985, 2000 ve 2019 yılları arasındaki arazi kullanımında meydana gelen değişimler incelenmiştir. Analizlerde 30 m mekânsal çözünürlüğe sahip Landsat-5TM 1985, Landsat-5TM 2000 ve Landsat-8 OLI 2019 uydu görüntüleri kullanılmıştır. Uydu görüntüleriyle öncelikli olarak geometrik, radyometrik kalibrasyon ve atmosferik düzenlemelerden oluşan ön işleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Arazi kullanım değişim tespitinde Spektral Açı haritalama yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre 1985-2019 yılları arasında yerleşim, ekili olmayan tarım, orman ve yarı doğal ve lagün/göller alanlarında %192, %37, %7 ve %8’lik büyüme gelişirken, çıplak ve ekili tarım alanlarda ise %43 ve %21’lik oranlarda azalmalar meydana gelmiştir. Aynı zamanda ülkemizde bulunan aktif fay hatlarından biri olan Karataş fayı civarında 500, 1000 ve 2000 m’lik tampon bölgeler içerisinde yerleşim birimlerinde meydana gelen değişimler değerlendirilmiştir. Karataş fayı civarında ise yerleşimin 1985 ile 2019 yılları arasında yapılaşmaların %192 oranında arttığı belirlenmiştir. Yapılan kontrollü sınıflama çalışmalarının doğruluğu kappa istatistiği ile değerlendirilmiş olup 1985, 2000 ve 2019 yılları için sırasıyla 0.80, 0.84, 0.87 olarak hesaplanmıştır

The idea of protecting the nature and natural resources in order to prevent the damages caused by unconscious and uncontrolled use of the land pieces constituting the habitats increases the importance of land use planning. The region between Tarsus (Mersin) and Karataş (Adana) located in the Ramsar protected areas, including the Akyatan wildlife development area, which is one of the ecologically important natural conservation areas in the southern part of Çukurova is selected to be examined the land use changes between 1985, 2000 and 2019 in this study. Landsat-5TM 1985, Landsat-5TM 2000 and Landsat-8 OLI 2019 satellite images with a spatial resolution of 30 m were used in the analyzes. Pretreatment studies, which consist primarily of geometric, radiometric calibration and atmospheric arrangements, have been performed with satellite images. Spectral Angle mapping method was used for land use change detection. According to the results obtained, growth of 192%, 37%, 7% and 8% growth in settlement, non-cultivated agriculture, forest and semi-natural and lagoon / lakes areas between 1985-2019, and 43% and 21% in bare and cultivated agricultural areas Decreases in rates of 21 have occurred. It was determined that the settlements around the Karataş fault increased by 192% between 1985 and 2019. The accuracy of the controlled classification studies was evaluated with kappa statistics and calculated as 0,80, 0,84, 0,87 for 1985, 2000 and 2019, respectively.