Bingöl il merkezinde taşkın yayılım alanlarının coğrafi bilgi sistemleri ve HEC-RAS ile belirlenmesi

Abstract

Taşkın, ülkemizde en sık görülen doğal afetler arasında yer almaktadır. Bu nedenle, taşkın yayılım alanlarının önceden belirlenmesi, taşkın riskinin azaltılması ve buna bağlı olarak can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından çok önemlidir. Bu çalışmada, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve HEC-RAS yardımıyla Bingöl İl merkezinden geçen Çapakçur, Gayt ve Göynük çaylarının kent içerisinde oluşturacağı taşkın su derinliklerinin ve yayılım alanlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için, sentetik birim hidrograflardan elde edilen 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 ve 1.000 yıllık tekerrür sürelerine ait taşkın pik debileri kullanılarak HEC-RAS ile bu derelerin il merkezinden geçen kısımlarının hidrolik modellemeleri yapılmıştır. İl merkezine ait 1/1.000 ölçekli hali hazır haritalardan elde edilen verilerin modele tanımlanması ArcGIS üzerinde çalışan HEC-GeoRAS ile gerçekleştirilmiştir. HEC-RAS yardımıyla elde edilen hidrolik model sonuçlarına göre CBS ortamında hazırlanan taşkın yayılım haritalarında, göz önüne alınan taşkın debilerinin sebep olduğu maksimum su derinliğinin 8,12–9,62 m, su yayılım alanının ise 635.402- 1.561.982 m2 arasında değiştiği görülmüştür. Elde edilen bu taşkın yayılım haritaları, bölgenin ileriye yönelik yerleşim ve kalkınma planları için önemli bir veri kaynağı niteliği taşımaktadır.

Flood is among the most common natural disasters in Turkey. For this reason, it is very important to determine the flood spreading areas in advance, to reduce the flood risk and to ensure the safety of life and property accordingly. In this study, it is aimed to determine the flood water depths and inundation areas of Çapakçur, Gayt and Göynük streams passing through Bingöl Province center with the help of Geographic Information Systems (GIS) and HEC-RAS. Thus, hydraulic models of these streams passing through the city center were developed by the use of HEC-RAS for the peak flows obtained from synthetic unit hydrographs with return periods of 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 and 1,000 years. The data obtained from the up-to-date maps of the study area with 1/1,000 scale were defined to the model by HEC-GeoRAS working on ArcGIS. According to the flood inundation maps, which were prepared in the GIS environment using the hydraulic model results obtained with the help of HEC-RAS, the maximum flood water depth varies between 8.12 and 9.62, and the maximum flood inundation area ranges from 635,402 to 1,561,982 m2 for the flood peaks considered in the study. The flood inundation maps obtained in this study can be used as an important data source for the future settlement and development plans of the region.