Ekosistem servisleri ve toplum refahı

Abstract

Ekosistem servisleri anlayışı ekosistemlerle toplum ilişkisinin öneminin etkili bir şekilde ifade etmeyi isteyen doğa bilimciler tarafından 1990’ların sonlarına doğru geliştirilmiştir. Ekosistem servisleri genel bir tanımla insanların ekosistemlerden sağladığı yararlar olarak tanımlanmaktadır. Ekosistem servisleri ekosistem süreci ve bünyesindeki her hizmet üretimi ile ilişkili yapıları koruyarak, sürdürülebilir bir zeminde kullanılabilen mal ve hizmetleri içermektedir. Ekosistem servisleri araştırmaları insanların ekosistemleri nasıl kullandıkları, onları nasıl etkiledikleri ve ekosistemlerle toplum arasında nasıl etkileşimlerin olduğu konuları üzerinde yoğunlaşmıştır. Ekosistem servisleri araştırmaları bu sosyo-ekolojik etkileşimlerin analizinde farklı araçlar ve teknikler kullanılarak disiplinler arası yürütülmektedir. Ekosistem hizmetleri insanoğlunun, sosyal ve ekonomik gelişimi ve yaşamsal faaliyetleri için hayati önem taşımaktadır. Sanayinin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin yanı sıra şehirde, kırsalda ve bireysel olarak yaşayan insanlar içinde gerekli olan mal ve hizmetleri üretmektedir. Ekosistem hizmetlerinin insan yaşamını destekleyen en önemli unsurlardan biri olması ve insan mühendisliğinin doğanın insanlara sunduğu bu ekosistem hizmetlerinin yerini alabilecek hizmetleri üretme yeteneğinin çok sınırlı olması ekosistem hizmetlerinin insanlara sunduğu hizmetlerin değerini daha da artırmaktadır. Bu çerçevede ekosistem servis özelliklerinin tespiti ve değerlemesi insan refahının devamlılığı açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada ekosistem servislerinin sosyo-ekolojik değeri üzerinde durularak, bu konuda yapılmış çalışmalardan örnekler verilecektir.