Hülâgû'den Ebû Said Bahadır Han'a İlhanlı doğu politikaları

Abstract

İlhanlı Devleti, Cengiz Han'ın Borte-Ucin'den olan dördüncü oğlu Tuluy'un oğlu Hülâgû Han tarafından kurulmuştur. Hülâgû, büyük kağan olan ağabeyi Mengü Han'ın talimatı ile İran ve çevresine Abbasilere son vermek ve İsmailileri ortadan kaldırmak üzere gönderildi. İlhan unvanını kullanan Hülâgû Han burada İran merkezli bir Moğol şube devletinin temellerini attı. Cengiz Han ölümünden önce ülkesini oğulları arasında paylaştırmış, bu paylaşımda İli Irmağı'ndan Ceyhun'a kadar olan yerleri ikinci oğlu Çağatay'a bırakmıştı. İlhanlıların kurulması ile bu iki ulus komşu oldu. Ancak İran'ın doğusunda kalan verimli Horasan bölgesi iki ulusun arasında kalmakta ve Çağatay ulusu tarafından bölgede hak iddia edilmekteydi. Horasan'a hakim olmak için yapılan mücadeleler Abaka ve Barak zamanında savaşa dönüşmüştür. Bu durum Çağatay Hanlığı tarafından fırsat buldukça bölgeye yapılan akınlar ile devam etti. Nitekim Olcaytu Han döneminde Çağataylı Kebek ve İsen-Buka Han tarafından kontrollü bir şekilde Horasan'a akınlar yapılmıştır. Ebû Saîd Bahadır Han'ın ölümünden sonra İlhanlılar devleti hızlı bir yıkılış sürecine girmiştir. Ancak bu dönemde iç meselelerle meşgul olan Çağatay Hanlığı da fazla bir varlık gösterememiştir.

The state of İlhanlı was founded by khan Hülâgû being Tuluy's son Tuluy was the fourth son of khan Cengiz and Borte-Ucin. Khan Hülâgû was sent to İranian and its araund by Khan Mengü Being elder brother with the purpase of bringing Abbasis to an end and eradicate İsmailis. Khan Hülâgû using title of İlhan, laid the foundation of Moğol section state whose center was İranian there. Khan Cengiz divided the country into their sons before he died in thof shoring, he left the territories being from River İli to Ceyhun to Çağatay who is Cengiz's secand son. With the foundation of İlhanlıs, that two nation became neighbour. However, the efficient section of Horasan, being on the east of İranian was between them. And the nation of Çağatay demanded on that place. The struggles for ruling Horasan turned into war at the time of Khan Abaka and Khan Barak. This sitvation continued with raids being made by Khanate of Çağatay, moreover at the time of Khan Olcaytu, the raids were made in a controlled way by Khan Kebek and İsen Buka. The state of İlhanlı entered fast the period of dissolution after Khan Ebû Saîd Bahadır. However, Khanate of Çağatay being busy with inner problems couldn't continve its existence for a long time.