Biyolojik çeşitliliğin korunması ve orman amenajman planlarına yansıtılması

Abstract

Ülkemizde model planlar hariç, orman amenajman planları tekdüze odun üretimi eksenli olarak hazırlanmaktad.ır. Oysaki 1992 yılında Rio Zirvesiyle şekillenen Pan-Avrupa ve Yakın-Doğu Süreçlerine göre biyoçeşitliliğin korunması ve planlara yansıtılması gerekmektedir. Bu amaçla başlatılan uluslar arası projeler ile ülkemizde BÇ'nin korunması' ve orman kaynaklarının sürdürülebilir planlanmasına yansıtılması için gerekli kavramsal açılımlar başlatılmış ve teknik, ekonomik ve sosyo-kültürel değişimlerin yaşandığı bir sürece girilmiştir. Bildiride; öncelikle 21. yüzyıl ormancılık felsefesi orman amenajmanı perspektifinden bakılarak incelenmiş ve ülkemiz açısından bir değerlendirmesi yapılmıştır . Biyolojik çeşitlilik kavramı kısaca tanıtılarak, tür ve ekosistem çeşitliliğinin ortaya konulmasında önemli görülen bazı kavramlara (hedef türler -gösterge , anahtar, bayrak tür vb. -, nadir ve kritik ekosistemler vb.) değinilmiştir. BÇ'nin orman amenajman planlarına entegre edil!=bilmesi için gerekli olan temel altlıklar (meşcere, fonksiyon, yetişme ortamı haritası vb.), meşcere parametreleri (servet, artım, kapalılık, göğüs yüzeyi vb.) ve BÇ parametreleri sıralanmıştır. Bu bağlamda oluşan, Ekosistem tabanlı çok amaçlı planlama yaklaşımı kısaca tanıtılmış, klasik planlama yaklaşımların ın yetersizlikleri, ayrıldığı noktalar ve sağladığı avantajlar sıralanmıştır. BÇ'nin işletme amaçları ve koruma hedeflerinin belirlenmesi, yararlanmanın düzenlenmesi ve silvikültürel müdahaleler üzerindeki etkisi üzerinde durulmuştur. Korunan alan kavramı, korunmaya muhtaç çekirdek alan, koridor ve hassas alanların tüm ormanda (matris) üretim alanlarıyla birlikte korunması ve akıllı kullanımı anlamına gelmektedir. Ülke ormanlarının yaklaşık %30'unu oluşturan, milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat parkları, tabiat anıtları, tohum meşcereler i, gen koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, özel çevre koruma alanları, muhafaza karakterindeki ormanlar ve özel statüdeki alanlar yasalarla korunması gereken yerlerdi r. Avrupa biyoçeşitliliğin yaklaşık %75'ini barındıran ülkemizde, BÇ sayılan alanlarla birlikte diğer alanlar içerisinde de korunmalıdır. Önemli olan bu tür özel alanların katılımcı yaklaşımla belirlenmesi, koruma hedeflerinin ve BÇ değerinin ortaya konması, çekirdek zon ve ekolojik etkilenme bölgeleriyle birlikte uygun planlama yaklaşımı ve planlama teknikleriyle planlanmasıdır. Uygulanabilir ekosistem tabanlı çok amaçlı planların düzenlenebilmesi için; katılımcılık, şeffaflık, yapılabilirlik, karar destek sistemleri ve bilişim teknolojile rinin etkin kullanımı ile bilinçlendirme çalışmalarının hız kazandırılması gerekmektedir.

Forest management plans are prepared based on classical (timber management) approach with the exception of model plans in Turkey . Turkey participated in Convention of Biological Diversity in Rio (1992) and included in both Pan - European aiıd Near East Region Conventions. Owing to accepted contracts, Turkey has to manage and plan its forest resources on a sustainable basis . So, Turkish forestry is underway in a re-structuring process within the framework of international development for biodiversity conservation and sustainable forest management. This paper examines 21. century forestry philosophy according to sustainable forest management principles which include biodiversity as the key component Biodiversity has certain implications on species diversity, genetic diversity and ecosystem diversity, Conceptual framework of ecosystem based multiple use forest management under international processes and forestry of Turkey is identified compared to and its predecessor, conventional forest resource management approach in respect to biodiversity conservation and its integration to forest management. For the biodiversity conservation, advantages of FMUM to classical planning approaches are listed as; obtaining biodiversity data with forest ecosystem inventory, setting aside core areas and buffer zones, ecological corridors, and biodiversity conservation targets, and preparing appropriates silvicultural prescriptions to each different land use areas. Technical problems or pitfalls of FMUM must be undertaken into consideration with multidisciplinary and Participation approach.