Osmanlı şeyhülislamı batumlu mirzâ mustafa efendi’nin (1631-1722) “el-fevâidü’lmekkiyye ale’l-hâşiyeti’l-‘isâmiyye” adlı eserinin mukaddimesi
Citation
Bayer, İ , Sümertaş, B . (2017). Osmanlı Şeyhülislamı Batumlu Mirzâ Mustafa Efendi’nin (1631-1722) “el-Fevâidü’lMekkiyye ale’l-Hâşiyeti’l-‘İsâmiyye” Adlı Eserinin Mukaddimesi. Akademik-Us, 1 (1), 67-85. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/akademikus/issue/28509/310236Abstract
Kadı Beydavi’nin (ö. 685/1286) Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl adlı tefsiri üzerine yazılan pek çok haşiyeden biri İsâmuddîn el-İsferâyînî’nin (ö. 945/1538) Hâşiye alâ Cüz’i Amme min Tefsîri’l-Beydâvî isimli eseridir. İslâm dünyasındaki önemi nedeniyle söz konusu eserin üzerine hâşiye türünde çok sayıda çalışma yapılmıştır. Mirzâ Mustafa Efendi’nin (ö. 1135/1722) elFevâidü’l-Mekkiyye ale’l-Hâşiyeti’l-‘İsâmiyye adını verdiği eseri bu tarz bir hâşiye olup sadece Nebe suresini içermektedir. Bu makalede söz konusu eserin mukaddimesi muhteva yönüyle incelenmiş ve metin notlarla neşredilmiştir Hundreeds of explanations (hashiyah) have been written on al-Qadi alBaidawi’s commantary in the name of Anvar al-Tanzil wa Asrar al-Ta’wil. One of these is explenation named Hashiya ala Juz Amma min Tafsir alBaidawi that written by Isamaddin al-Isfaraini. Isamaddin’s hashiyah is very well-knownd and very important. It’s therefore known that many hashiyah were written to explain it. Mirza Moustafa Efendi’s works named al-Fawaid al-Makkiyya ala’l-Hashiyat al-‘Isamiyya is such a work and contains only the surah of Naba. We examined the hashiyah of author Mirza Mustafa’s work in terms of content. لقد ألف كثير من أهل العلم ومنهم عصام الدين اإلسفراييني )ت1538م على
( حواشيا
أنوار التنزيل وأسرار التأويل للبيضاوي )ت1286م(. وأما شيخ اإلسالم ميرزا
مصطفى )ت1722م( فهو من المهت ّمين بهذه الحاشية في إطار تفسير سورة النبأ وقد
في مكة. فهذه
ً
ّف شيخ اإلسالم حاشية س ّماها بالفوائد المكية؛ حينما كان قاضيا
أل
الدراسة ترتكز على نشر مقدمة ميرزا مصطفى والدراسة القصيرة عليها ألهميتها في
تط ّور علم التفسير في الدولة العثمانية خا ّصة وأ ّن مؤلفها هو من مدينة باطوم الواقعة
. وخالل هذه الدراسة وبمثلها، يمكن أن نزيل الستار عن اآلثار
ً
في جورجيا حاليا
ُم ْسلمة التي كانت تحت الرعاية العثمانية.
العلمية والدينية في األماكن غير