Yeni Türkiye bina deprem yönetmeliğine göre zeminlerin sıvılaşma analizi ve sıvılaşmaya karşı iyileştirilmesi
Citation
Dağdevi̇ren, U . (2019). Yeni Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine Göre Zeminlerin Sıvılaşma Analizi ve Sıvılaşmaya Karşı İyileştirilmesi . Doğal Afetler ve Çevre Dergisi , 5 (1) , 153-165 . DOI: 10.21324/dacd.446059Abstract
Depremlerin mühendislik yapıları üzerinde yol açtığı hasarlardan birisi zemin sıvılaşması kaynaklı hasarlardır. Zeminlerin sıvılaşma
mekanizmasını etkileyen birçok faktör olmasından dolayı, sıvılaşma potansiyelinin değerlendirilmesi oldukça karmaşık bir problemdir.
Deprem durumunda zeminlerin sıvılaşma hassasiyetinin belirlenmesi ve olası etkilerin önceden tahmin edilerek gerekli önlemlerin
alınması gerekmektedir. Zeminlerin sıvılaşma potansiyelini belirlemek için yaygın olarak kullanılan gerilme esaslı sıvılaşma analizi
yeni Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine (TBDY) de dahil edilmiştir. Bu yöntemin kullanımında, depremin karakteristikleri, zemin
özellikleri, arazi ve yeraltı su koşulları, arazi çalışmaları sırasında kullanılan ekipman özellikleri gibi çok sayıda parametreye ihtiyaç
duyulmaktadır. Analizlerde kullanılan parametre sayısının ve ampirik ifadelerin fazlalığı nedeniyle, uygulamadaki zemin etüt
raporlarında zaman zaman önemli hatalar meydana gelebilmektedir. Bu çalışmada, yeni TBDY’nde tanımlanan standart penetrasyon
deneyine dayalı sıvılaşma analizlerini pratik hale getirebilmek ve gerçekleştirilmiş analizleri hızlı bir şekilde kontrol edebilmek
amacıyla, farklı derinlikler, yeraltı su seviyeleri, ince dane oranları ve standart penetrasyon direnci değerleri için kum zeminlerin
sıvılaşmaya karşı güvenlik sayısını veren grafikler hazırlanmıştır. Buna ilave olarak, sıvılaşabilir zeminlerin iyileştirilmesine yönelik
olarak zemin içinde kolon teşkili yönteminde kullanılacak kolonların rijitliği ve yerleşim sıklığı gibi tasarım parametrelerinin
belirlenmesini sağlayan kartlar geliştirilmiştir. One of the damages caused by earthquakes in engineering structures is soil liquefaction-induced damages. Because of the many factors
that affect the liquefaction mechanism of soils, the assessment of liquefaction potential is a rather complex problem. In the earthquake,
it is the necessary to determine the liquefaction sensitivity of soils and take precautions by estimating possible effects. The stress-based
liquefaction analysis, which is the commonly used to determine the liquefaction susceptibility of the soils, has been included in the new
Turkish Building Earthquake Code (TBEC). In the usage of this method, the numerous parameters such as the earthquake
characteristics, the soil properties, the in-situ and underground water conditions, the properties of equipment used during field studies
are needed. Due to the excessive number of parameters and empirical expressions used in the analysis, significant errors can sometimes
cause in the soil investigation reports in practice. In this study, in order to make practical use of liquefaction analysis based on standard
penetration test defined in TBEC, and to control quickly the performed analyses, the graphics that give the factor of safety against
liquefaction of sandy soils were prepared for different depths, groundwater levels, fine contents, and SPT-N values. In addition, cards
were developed to determine design parameters such as the stiffness of the columns to be used in the column formation method and the
column spacing to be used for the improvement of the liquefiable soils.