Kur’ân kelimelerinde mubîn niteliğinin yansımaları
Citation
Bayer, İ. (2016).Kur’ân kelimelerinde mubîn niteliğinin yansımaları. Turkish Studies (Elektronik), 11(5), 85-98.Abstract
‘Kuran muhatapları tarafından net bir şekilde anlaşılır’ yargısı,
genel anlamda kabul edilmekle birlikte ayrıntıları ve alt başlıkları
hakkında günümüze kadar uzanan bazı tartışmalardan uzak değildir.
Anlaşılır olmak öncelikle metinde kullanılan kelimeler dünyasıyla
ilgilidir. Kaynaklarımızda müteşâbih, mukattaa, mücmel, garîb,
muarreb şeklinde nitelenen kelimeler ile anlam etkisi yönüyle
kırâatler farklı disiplinler altında işlenmiştir. Bu çalışma yalnızca
kelime düzeyinde Kur’ân’ın anlaşılır/mubîn bir kitap olmasına
yöneltilen sorulardan yola çıkarak onun kelimeler düzeyinde açık
anlamlı oluşunu ana hatlarıyla tartışmayı amaçlamaktadır.
Kelimelerin fesahati ile ilgili ileri sürülen ve zaman sürecinde
altı boşaltılan belâğî kurallar, belâgatın doğası gereği mutlaka yeri
geldiğince silikleştirdiği eğitimsel kurallardır ve bu dar kalıplarla
Kur’ân kelimelerini değerlendirmeye tabi tutmak mümkün değildir.
Bu münasebetle Kur’ân’daki anlaşılması dereceli ve göreceli olarak
zor olan kelimelerin değerlendirilmesine, sırf âşinâlık veya kolay
anlaşılırlık cihetinden bakılması kelimelerin gönderme yaptığı duygu,
çağrışım, zaman, mekân, tarih, medeniyet ve uygarlık unsurlarıyla
olan bağlarının ihmâl edilmesine sebep olabilir. Anlam aralığı geniş
veya katmanlı veya inceden kalına farklı geçirgenlikteki perdelerle
kuşanmış Kur’ân delâletleri, anlaşılamamasının değil anlam
zenginliğinin kanıtıdır. Ayrıca kelimelerin anlamlarıyla anlattıkları
bazen farklı boyutta olabilir. Ulemânın hurûf-u mukataaya, onların
mahreç, sıfat ve ta’cîmine dair sıraladıkları sistematik özellikler bu
kabildendir.
Cümlelerde olduğu gibi kelimelerde de genel esas “beyân”dır.
Beyânın ilâhî olması ise çağlarüstü, çok boyutlu ve aşkın yönlerinin
bulunmasını gerektirir. Notwithstanding ‘The Qur’an is explicitly understandable by its
interlocutors’ statement is accepted generally; its details and subheadings are not very far from some discussions extending to the
present. Being explicit is primarily related to the vocabulary used in
the text. The wordings featured such as müteşâbih (cognate),
mukattaa (discrete), mücmel (concise), garîb (vague), muarreb
(loanword) and subjects as kırâats (readings) were processed under
different disciplines in our sources. This study aims only to discuss
the main lines of Qur’an’s being understandable at the wording level
based upon the questions posed for its being an explicit/mubîn book
at wording level.
Eloquent norms, which set forth according to the fluency of the
wordings and faded in time, are educational norms that definitely
fade as the occasion arises by nature of eloquence and it is not
possible to evaluate the Qur’an wordings through this narrow angle.
In this connection, taking the Qur’an wordings on the aspect of their
familiarity or lucidity while evaluating the relatively and gradely hard
wordings may lead to neglect of ties with feelings, associations, time,
place, culture, and civilization that wordings refer to. Significations of
Qur’an, whose meaning range covered with large or layered or various
permeable curtains from thin to thick, are proof of its rich content
than its incomprehensibleness on the contrary. Additionally,
sometimes the meaning of the words and their points may be
different. Systematic features on hurûf-u mukataa (discrete letters),
their origin, designation and punctuation, which ulema organize, are
related to this point. “Statement” is the general principle in wordings
as in the sentences. Divine statement requires finding its futuristic,
multi-dimensional and transcendent aspects.