Orman yangınına hassas bölgelerde arazöz ile müdahale oranının belirlenmesi (Bartın Orman İşletmesi örneği)
Künye
Ateşoğlu, A , Melemez, K , Uğur, B . (2015). Determination of pumper truck ıntervention ratios in zones with forest fire potential: Case study for Bartın Regional Forest Directorate. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16 (2), 132-143. DOI: 10.17474/acuofd.24014Özet
Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle günden güne artmakta olan orman yangınlarının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak yapılan analizler yardımlarıyla belirlenmesi ve haritalanması yapılacak müdahale ve planlamalar için önemlidir. Bu çalışmada gelecekte yangın planlamalarına altlık teşkil etmesi açısından örnek bir test alanı olarak Bartın Orman İşletme Müdürlüğü (OİM) seçilmiştir. Yöntem olarak, orman yangın tehlike haritalaması amaçlı bir model oluşturmak maksadıyla Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) matematik modeli seçilmiştir. Çalışmada arazi örtüsü tipi/vejetasyon durumu, eğim, bakı, yükseklik, ulaşım, yerleşim gibi yangını etkileyen faktörler araştırılmış, AHP kapsamında her bir faktöre ait gerekli istatistiki hesaplardan sonra etki değerleri hesaplanarak, modele yansıyacak ağırlık değerleri belirlenmiştir. Sonuç ürün çıktısı olarak, Bartın Orman İşletme Müdürlüğü kapsamında yangın tehlike haritası düşük, orta ve yüksek olmak üzere sınıflandırılmış haritası oluşturulmuştur. Çalışma alanının yangın riski açısından %15’i yüksek, %34’ü kısmı da orta derecede hassas alanlardan oluştuğu tespit edilmiştir. Çalışma alanı içerisindeki yangın emniyet yol ve şeritleri dahil tüm yol ağları ile bölgedeki yangınlara arazözlerin müdahale durumu araştırılmış ve arazözlerin yangına müdahale alanları tespit edilerek haritalanmıştır. Mevcut yol ağları ile yangın riski orta ve yüksek alanların % 67.3’lük kısmına müdahale edilebildiği belirlenmiştir. Forest fire hazard areas that increasing day by day due to climate change and global warming were identified and mapped by integrating GIS based and multi-criteria analysis to provide information about the area most likely to be affected by fire in the Bartın Forest Enterprise directorate, Turkey. The mathematics of Analytic Hierarchy Process (AHP) and the calculation techniques was implemented to develop the forest fire hazard assessment model used in this study. Fire-causing factors such as land cover type/vegetation condition, slope, aspect (insulation), altitude, road network and settlement data were used in this application. Forest fire hazard zones were delineated by assigning weights, obtained using AHP technique, to the classes of all the layers according to their sensitivity to fire or their fire-inducing capability. Forest fire hazard categories were classified in three groups as high, moderate and low. Almost 15% and 34% of the study area was identified to be under high-risk and moderate-risk zones. The status of pumper track intervention in zones with fire risk area and the sufficiency of existing forest roads within an existing forest network were investigated and a pumper truck intervention area map along existing roads was also mapped. It was found that the intervention area is 67.3% of the high-risk and moderate-risk zones with current road network.