Godrahav havzasında toprak bozulma katsayısındaki değişimin belirlenmesi
Citation
Güler, S., (2020). Godrahav havzasında toprak bozulma katsayısındaki değişimin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Artvin Çoruh Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Artvin.Abstract
Toprak bozulma katsayısı, toprakların ekosistem içerisindeki görevini doğal ya da
doğal olmayan nedenlerden dolayı yerine getiremeyecek kadar değişime uğraması
olarak tanımlanan toprak bozulmasının kantitatif bir ifade şeklidir. Bu çalışma,
Godrahav havzasındaki toprakların bozulma katsayısı değerlerinin belirlenmesi, yersel
değişkenlik analizlerinin yapılması ve tahmin haritalarının oluşturulması amacıyla
yürütülmüştür. Çalışmanın ilk aşamasında literatür taramasının ardından çalışma alanı
ArcGIS yazılımı yardımıyla 500x500m'lik transektlere bölünmüş ve bu transektlerin
çakışma noktalarında 0-10cm derinlikten 137 adet bozulmuş ve bozulmamış toprak
örnekleri alınmıştır. Gerekli ön işlemlerin tamamlanmasının ardından analizler
yardımıyla toprakların tekstürü, agregat stabilitesi, agregatlaşma oranı, ortalama
ağırlık çap değerleri, dispersiyon oranı, hacim ağırlığı, porozite, tarla kapasitesi, solma
noktası, organik madde içeriği, pH, elektriksel iletkenlik (EC) değerleri belirlenmiştir.
Çalışmanın ikinci aşamasında havzaya ait topoğrafik özellikler (eğim, yükselti, bakı,
alan kullanımı, kapalılık oranı) ile alan kullanımına ait özelliklerin haritalandırılması
ArcGIS yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Özelliklerin yersel bağımlığının
belirlenmesinde semivariogramlar hesaplanmış ve ilişkileri en uygun şekilde
tanımlayan modeller oluşturulmuştur. Her bir örnekleme noktası için iki farklı
ağırlıklandırma yöntemi kullanılarak bozulma indeks değerleri hesaplanmıştır.
Varyans analizi sonucu yöntemler bakımından bozulma indeks değerleri arasında
istatistiki anlamda bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Dağılım haritaları
incelendiğinde toprak özelliklerinin ve bozulma indeks değerinin alan kullanımı,
kapalılık oranı ve arazinin bakı durumuna göre farklılık gösterdiği, ancak eğimle bir
ilişki göstermediği belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarının entegre havza yönetimi
çalışmalarında uygulayıcılara yararlı bilgiler sunacağı düşünülmektedir. Soil degradation index is a quantitative form of expression of soil degradation, which
is defined as the fact that the soil changes so much that it cannot perform its function
within the ecosystem due to natural or human-induced reasons. This study was carried
out to determine the degradation index values of the soils in the Godrahav basin, in
order to make terrestrial variability analyses and to create forecast maps. In the first
stage of the study, after the literature review, the study area was divided into 500x500m
transects with the help of ArcGIS software and 137 disturbed and undisturbed soil
samples were taken from 0-10 cm depth at the intersections of these transects.
Following the completion of the necessary pre-treatments, soil texture, aggregate
stability, aggregation rate, mean weight diameter, dispersion rate, bulk density,
porosity, field capacity, permanent wilting point, organic matter content, pH, electrical
conductivity (EC) were analyzed. In the second stage of the study, mapping of the
topographic features (slope, elevation, aspect), and land use, and (forest canopy
density) of the basin and the land use was carried out using ArcGIS software.
Semivariograms were calculated to determine the local dependency of the properties
and models that define the relations in the most appropriate way were created. The
degradation index values were calculated for each sampling point using two different
weighting methods. As a result of variance analysis, it was determined that there was
no statistically difference between the distortion index values in terms of methods.
When the scatter maps were analyzed, it was determined that the soil properties and
the degradation index value differ according to the land use, closure rate and the plot
condition of the land, but they do not show a relation with the slope. The results of the
study are thought to provide useful information to practitioners in integrated watershed
management studies.
Collections
- Tez Koleksiyonu [114]